تجاوز به یک تپه باستانی متعلق به دوران هخامنشی در داراب - تور بالی اندونزی

تپه های باستانی و تاریخی بخشی از هویت و شناسنامۀ هر کشوری به شمار می آید که پس از کاوش های باستان شناسی و آشکار شدن راز و رمزهای نهفته در زیر خَروارها خاک، پِی به شرایط زیست و آیین و آداب گذشتگان خواهیم برد. از همین روی نگهداری و پاسداشت این یادمان های تاریخی - فرهنگی اَمری بایسته به شمار می آید.

اما در کشور ما به انگیزۀ نبود شناخت و آگاهی مردم و بعضی مدیران، کم کاری مدیران شهری و استانی به ویژه سرپرست اصلی آن، سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و مهم تر از همه پایبند نبودن به قانون، تپه ها با چالش های بسیاری رو به رو بوده و بیشتر این یادمان های تاریخی - فرهنگی رو به نابودی است. روزی نیست که در خبرگزاری ها و روزنامه ها، نخوانیم که تپه ها مورد دستبُرد تاراجگران و کَند و کاوهای غیرمجاز جای نگرفته یا دربند زمین های کشاورزی گرفتار نشده و یا از سوی نهادها و ارگان های دولتی و یا بخش خصوصی مورد دست اندازی جای نگرفته اند.

اما به باور کارشناسان و کُنشگران (فعالان) میراث فرهنگی قانون در این زمینه ها روشن و شفاف است، ولی اجرا نمی گردد. در واقع هیچ ضمانت اجرایی ندارد. و به همین انگیزه است که یادمان های تاریخی - فرهنگی در ایران دستخوش ناملایمات و ویرانی های گسترده شده است. کارشناسان میراث فرهنگی می گویند، اگر یک بار فردی که دچار تخلف شده، به دست قانون سپرده می شد و بیشینه (حداکثر) تنبیه و مجازات برای آن در نظر گرفته می شد و در رسانۀ ملی (رادیو و تلویزیون) بازتاب پیدا می کرد، دیگر کسی یا نهادی جرات دست اندازی به یادگارهای ارزشمند نیاکانی را نداشت.

بر پایۀ قانون هرگونه ویرانی، دَخل و تصرف، آسیب به یادمان های تاریخی - فرهنگی که به ثبت ملی رسیده باشد برابر با مواد 558 تا 569 از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی تعزیرات و مجازات های بازدارنده جرم به شمار آمده و گناهکار مشمول مجازات های قانونی خواهد بود. بعلاوه رو نوشتی از این مواد قانون به همراه پروندۀ ثبتی یک اثر از سوی استانداری به نهادهای وابسته همچون شهرداری، فرمانداری، سازمان محیط زیست، راه و شهرسازی و ... فرستاده خواهد شد و همۀ این نهاد و سازمان ها از آن آگاهی یافته و بایسته (ملزم) به اجرای آن خواهند بود. ولی بیشتر بینندۀ آسیب رسانی از سوی همین نهادها هستیم!

اما تُل هخامنشی نامیده شده به یونجه ای در داراب پارس (فارس) روزگار ناخوشی را سپری می نماید. از جاده ای آسفالته که در گذشته از میان این یادمان تاریخی رد شده و آن را به دو نیم، بخش بندی نموده، گرفته تا کَند و کاوه ای غیرمجاز سودجویان اموال فرهنگی - تاریخی به انگیزۀ نادرست یافتن گنج . در همین زمینه یکی از دوست داران میراث فرهنگی داراب که به تازگی از این تُل باستانی بازدید نموده است و در اینباره گفتند :

زمین های کشاورزان در گُستره (عرصه) و حریم این تُل باستانی جای گرفته و دشواری هایی را برای آن در پی دارد. در واقع گِرداگرد تُل یونجه ای را زمین های کشاورزی فراگرفته است. از سویی دیگر، بخش بسیار بزرگی از این تُل درگذشته به جاده تبدیل شده و لایه های باستان شناسانۀ آن را کامل نابود نموده است. این در حالی است که هنوز هیچ کاوش باستان شناسی و آنالیز و پژوهشی بر روی این یادمان تاریخی - فرهنگی نشده است. از همه بدتر این که بخش هایی از خاک و گل های این یادمان ملی از سوی باغ دارانی که در پیرامون آن بوده، به گونۀ غیرقانونی برداشته شده و در باغ های خود مورد بهره جای گرفته و به این یادگار ارزشمند آسیب های فراوانی رسیده است.

عیسا فولادفر در دنبالۀ سخنانش اضافه نمود:

این تُل تاریخی روز به روز در حال نابودی بوده و مورد دست اندازی کشاورزان، باغ داران و سوداگران نابخرد جای گرفته است. بعلاوه با بودن ثبت ملی آن، هنوز حریم و گستره ای برای آن مشخص نشده و همین راه را برای دست اندازی های بیشتر باز گذاشته است.

تل یونجه ای، تپه ای است کمابیش بیضی شکل به اندازۀ 70* 45 و بلندای 2 متر که در بخش جنوبی جادۀ قدیم داراب - فسا به بازۀ (فاصله) 10 کیلومتری دراب در میان زمین های کشاورزی جای گرفته است. سطح تپه کمابیش هموار (مسطح) و گیاهان برگ سوزنی روی آن را پوشانده است. به گمان بسیار گستردگی این تپه در گذشته بیشتر بوده است. زیرا تا بازۀ چند متری آن سفال در زمین های کشاورزی دیده می گردد. بعلاوه بخش بزرگی از گوشۀ باختری (غربی) تپه خاک برداری شده است. به گونه ای که دیواره ای با بلندای 2 متر پدیدار شده و در گوشۀ شمالی نیز آبراهه ای به ژرفای نزدیک 90 سانتی متر و دهانۀ 80 سانتی متر کَنده شده است. بیشتر اشیای به دست آمده از سطح تپه دربرگیرندۀ سفال با خمیرۀ شنی و گیاهی و سفال های نقش دار نخودی رنگ قهوه ای و خاکستری در پیوند با روزگار هخامنشی تا روزگار اسلامی است. از ویژگی های این یادمان، نزدیکی آن به دژ دهیای دارابگرد است که از یادمان های ساسانی به شمار می آید. بعلاوه این تُل تاریخی مالک خصوصی دارد.

تِل یونجه ای با شمارۀ 2954 در تاریخ 28 دی ماه 1379 به ثبت ملی رسیده است.