عکاسخانه نوستالژیک آبادان در آستانه ویرانی - تور بالی اندونزی

جهت دریافت خدمات طراحی محوطه ویلا با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.

به گزارش خبرنگاران، روزنامه شهفرایند ادامه داد: نام ساختمان ژرژ یونانی که بخشی از تاریخ عکاسی آبادان در آن گذشته و به خاطر ارزش های معماری هم شناخته شده، هر چند وقت یک بار با حکم تخریب بر سر زبان می افتد. آبادانی های قدیم، به یاد دارند که سال ها پیش عکس هایشان را در تنها عکاسخانه مدرن این شهر می گرفتند و هر بار صحبت از ژرژ یونانی می گردد، یاد مرد عکاس می افتند و آلبوم های قدیمی شان را به هم نشان می دهند. ساختمان که چند سالی است شهرداری منطقه یک همسایه اش شده، از اولین های معماری تلفیقی ایرانی-اروپایی آبادان است و مسئولان هم گه گداری که خطر ویرانی به بیخ گوش ملک می رسد، یادش می نمایند. سه سال پیش هم شهرداری پلاکاردهایی جلوی ساختمان ژرژ یونانی نصب کرد و با توپ و تشر به مالک تذکر داد که یا با شهرداری برای فروش مذاکره کند و یا بنا را تخریب خواهد نمود و حتی هزینه خاکبرداری را هم نخواهد داد. این بنا که در طول جنگ تحمیلی در امان ماند، هر چند این سال ها شماره ثبت اضطراری گرفته، اما هرازگاهی، با حکم شهردارهای مختلف، به ویرانی تهدید می گردد. از طرفی با این که قرار بود ساختمان تبدیل به موزه عکاسی گردد، اما مسئولان به وعده هایشان عمل نکردند و عکاسخانه حالا متروکه است و اگر مرمت نگردد، رو به ویرانی می رود.

اصلا وضع خوبی ندارد

نفت علاوه بر جذب قومیت ها، ملیت ها و ادیان مختلف، سینما و عکاسخانه را هم به آبادان کشاند. در این میان عکاس یونانی تبار، ساختمان نبش خیابان زند را نخستین عکاسخانه شهر کرد تا نسل های بعد هم این خیابان را به نام او بشناسند و براساس قرارگیری این ساختمان به هم آدرس دهند؛ بنایی که معماری و حتی شکل منحنی آجرهایش با دیگر ساختمان های شهر فرق دارد.

عکاسخانه ژرژ یونانی که حتی در سال های پس از انقلاب هم از مکان های مهم شهر بود، با آغاز جنگ تحمیلی خالی از سکنه شد؛ مثل دیگر ساختمان ها و خانه های این شهر که یا تغییر کاربری دادند و یا رها شدند. با این که شهرستان آبادان را از ابتدا براساس نظام مدرن شهرسازی ساختند، اما ساخت و سازهای ناهمگون در این سال ها این فرایند را عوض کرد تا شهرداری طرح های توسعه شهری را برای نظم دادن به این اوضاع در نظر بگیرد. در این میان بحث باریکی خیابان زند که عکاسخانه ژرژ یونانی هم گوشه ای از آن قرار گرفته، گاهی وسط کشیده می گردد تا طرح تعریض خیابان ها هم بهانه ای برای از میان برداشتن این بازمانده حضور یونانیان در آبادان باشد. غیرفعال بودن ساختمان هم دستاویز دیگری شده تا شهرداری که در همسایگی ساختمان است، دست روی آن بگذارد و حرف تخریب را پیش بکشد. ساختمان اصلا وضع خوبی ندارد، دو تا از کنسول های بنا نزدیک است که آوار گردد. یکی از دلایل اصرار شهرداری هم همین است که از مالک تعهد گرفته یا ساختمان را مقاوم سازی کند یا تخریب. علی بهاریان، فعال میراث فرهنگی آبادان و عضو جامعه مهندسین آبادان، درباره وضع عکاسخانه به شهفرایند چنین توضیحی می دهد و اضافه می نماید: مالک قیمت بالایی داده و هیچ کس با چنین رقمی نمی تواند خانه را بخرد؛ شاید حتی نزدیک به چهار میلیارد تومان. با این که میراث فرهنگی آبادان از پس خرید خانه برنمی آید اما لااقل می تواند در قالب تفاهمنامه ای از این نابسامانی در بیاورد و احیایش کند؛ اما متاسفانه پویایی لازم برای این کار وجود ندارد.

تهدید سابقه دارد

شهرداری آبادان، شش ماه پیش، از مالک بنا برای تخریب تعهد گرفته بود. محمد مرادی، سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آبادان در گفت وگو با شهفرایند چنین خبری می دهد و از ارزش های عکاسخانه ژرژ یونانی می گوید: در دوره شکل گیری آبادان مدرن، تغییراتی که برآمده از مهاجرت دیگر ملیت ها به این شهر بود، در معماری بناها هم پدید آمد. از میان ساختمان های شهری تأثیر گرفته از این جریان، خانه ژرژ یونانی نخستین نمونه است. یکی از ارزش های این بنا این است که از نخستین شاخص های این تغییرات شهری به شمار می رود و معماری این بنا بر اثر همین جریان، تلفیقی از معماری ایرانی-اروپایی است. از طرف دیگر این عکاسخانه قدیمی ویژگی فرهنگی هم دارد و برای شهفرایندان مهم است.

ساختمان که بیش از صد سال قدمت دارد، آباد بود تا این که ژرژ یونانی با کشیده شدن جنگ به شهر، به اصفهان مهاجرت و در سال های بعد همان جا فوت کرد و ورثه او هم هیچ وقت به آبادان برنگشتند. آنها خانه را فروختند و کم کم با هشدارهایی برای تخریب، دوستداران میراث فرهنگی هشدار دادند که اگر همین طور رها گردد، نابود خواهد شد. مرادی می گوید: برای تملک ساختمان با مالک اولی صحبت کردیم؛ اما چون نتوانستیم از پس بودجه اش بربیاییم، خانه را به یکی دیگر فروخت و ما هم دیگر از پس خریدنش برنیامدیم.با این که چند روز گذشته ماجرای صدور حکم تخریب از سوی شهرداری، اعتراض فعالان میراث فرهنگی را به دنبال داشت؛ اما فرهاد میاحی، شهردار منطقه یک آبادان ماجرا را به کل تکذیب کرد و به خبرگزاری ها گفت که مجوزی برای تخریب عکاسخانه ژرژ یونانی صادر نشده است.

او در گفته هایش به اسنادی تکیه کرد که بر اساس آن هنگام نقل و انتقال اسناد، شهرداری از مالک تعهد می گیرد که نسبت به معین تکلیف بنا اقدام کند و وضع آن را معین کند. و بنابر این از سوی مالک این بنا برای تخریب به شهرداری مراجعه ای نشده است. این قصه پیش از این در سال 92 تکرار شده بود؛ وقتی که شهرداری قصد تخریب داشت و پلاکاردهایی جلوی ساختمان نصب کرد؛ اما شورای شهر در مخالفت با شهردار نامه ای نوشت و با این کار مقابله کرد. آن موقع افشین حیدری، مدیرکل پیشین میراث فرهنگی خوزستان هم از پیگیری قانونی دخل و تصرف در بنای ژرژ یونانی آبادان خبر داده و گفته بود: هرگونه اقدام شهرداری آبادان برای تخریب این بنا پیگرد قانونی همراه دارد. بنای مذکور عکاسخانه ای تاریخی با پفراینده ای ثبتی و شماره ثبت اضطراری است که از ارزش معماری و صنعتی برخوردار است. پس از کوشش های انجام شده برای ثبت این اثر تاریخی، جهت مرمت آن نیز اعتباری پیش بینی و میراث فرهنگی خوزستان نیز در این رابطه اعتبار تخصیص داده است.

هیچکس به وعده اش عمل نکرد

خرداد سال جاری شهرداری بعد از نقل و انتقال مالکیت، از مالک رضایت تخریب گرفت. سرپرست میراث فرهنگی آبادان می گوید: ما هم ناچار از رسانه ها یاری گرفتیم تا بنا به همین راحتی تخریب نگردد. کوشش کردیم و درنهایت از طرق فرمانداری به شهرداری دستور داده شد تا این تعهد مالک برای تخریب بنا لغو گردد و شهرداری بیش از این مالک را تحت فشار قرار ندهد.

او ادامه می دهد: خود مالک هم دیگر پیگیر تخریب نیست و دوست دارد ساختمان را حفظ کند؛ اما شرایط نگهداری آن خاص و هزینه اش هم بالاست. ما هم در کوششیم رضایت مالک را برای ثبت این اثر مهم جلب کنیم. سرپرست میراث فرهنگی آبادان دلیل این که چرا ساختمان بی استفاده مانده و درنهایت به موزه عکاسی تبدیل نشد را چنین توضیح می دهد: ما طرحی دادیم که این بنا موزه عکاسی آبادان باشد؛ اما به دلایلی این اتفاق نیفتاد. اول این که هنوز در فهرست آثار ملی ثبت نشده و برای ثبت آثار باید رضایت مالک هم وجود داشته باشد که هنوز او راضی نشده است.

به گفته مرادی اداره میراث فرهنگی آبادان اوایل سال پیگیر تملک ساختمان شد؛ اما مسأله تملک بنا هم مشکل دیگری بود که دست و پای مسئولان میراثی را بست: اداره مسکن و شهرسازی قول داده بود که اعتباری برای خرید ساختمان ژرژ یونانی اختصاص دهد؛ اما درنهایت به قولش عمل نکرد. بعد از این به وسیله منطقه آزاد افرایند اقدام کردیم اما باز هم با وجود وعده های مدیران تملک درست نشد که نشد. این مشکل درحالی است که وضع ملک هم نا به سامان است و حتما احتیاج به مرمت اساسی دارد.

حکم تخریب اگرچه منتفی شده اما تملک هنوز مشکل اصلی است و مسئولان میراث فرهنگی شهرستان، در نبود بودجه، دنبال راهی برای جلوگیری از آسیب دیدگی بنا هستند. چون به گفته سرپرست میراث فرهنگی آبادان، ساختمان در تمام این سال ها در معرض باد و باران آسیب دیده و اکنون که دچار موریانه خوردگی شده، واجب است هرچه زودتر مرمت گردد.