راهنمای کامل نگهداری و تکثیر گیاه سرخس در خانه و باغچه - تور بالی اندونزی

لیست محتوا

گیاه سرخس چیست؟

مراقبت از گیاه سرخس

کاشت گیاه سرخس و تعویض گلدان

تکثیر گیاه سرخس با استفاده از هاگ

تکثیر گیاه سرخس با دستک (Stolons)

تکثیر سرخس با تقسیم کردن

کاشت سرخس در فضای داخلی خانه

مسائل رایج گیاه سرخس

گیاه سرخس چیست؟

سرخس گیاهی است که 12 هزار گونه مختلف دارد. این گیاه با کاشت بذر تکثیر نمی گردد بلکه با فراوری هاگ فراوریمثل می نماید.

هاگ ها واحدهای فراوری مثلی هستند که مانند نقاط کوچکی در سطح زیرین شاخه ها به نظر می رسند. گیاهان سرخس می توانند میلیون ها هاگ را روی زمین بریزند، اما تنها تعداد کمی از آن ها شرایط مناسب برای رشد پیدا می نمایند و به یک گیاه نو تبدیل می شوند. سرخس ها بیش از 300 میلیون سال است که وجود دارند و به علت برگ های توری مانند کاملا قابل تشخیص از سایر گیاهان هستند.

تنوع انواع سرخس بسیار زیاد است. هر کدام را باید جداگانه آنالیز کرد تا ویژگی ها و احتیاجهای گیاه معین گردد. بعضی از انواع سرخس از نوع درخت های بسیار بلند هستند در حالی که بعضی از آن ها به ندرت بلندتر از 3 سانتی متر می شوند.

بیشتر انواع سرخس محیط های سایه دار را دوست دارند اما بعضی از آن ها در محیط هایی که نور کامل خورشید داشته باشند، بهتر رشد می نمایند. بعضی از سرخس ها خاک خشک را دوست دارند در حالی که بعضی دیگر را باید در خاک دائما مرطوب نگهداری کنید. با تمام این تفاوت ها، بعضی ویژگی های مشترک بین همه انواع سرخس وجود دارد که باید بدانید. دانستن این نکات یاری می نماید که بتوانید این گیاه زیبا را در گلدان یا در باغچه خود داشته باشید و از زیبایی آن لذت ببرید.

مراقبت از گیاه سرخس

بیشتر گونه های رایج و محبوب سرخس که برای نگهداری در باغ هستند، باید در محیط نیمه سایه نگهداری شوند. بعلاوه باید خاک غنی داشته باشند که هم رطوبت خوبی داشته باشند و در عین حال دارای زهکشی مناسب باشد. فاصله ای که بین گیاه در نظر می گیرید به نوع آن بستگی دارد. بعضی از آن ها خیلی زود در یک فضای وسیع رشد می نمایند و سطح بزرگی را می پوشانند در حالی که بعضی از آن ها مثل سایر گل های آپارتمانی در جای خود فقط بزرگ می شوند و پخش نمی شوند.

تنها قانون کلی که در خصوص نگهداری از گیاه سرخس باید در نظر داشته باشید این است که آن را مرطوب نگه دارید. این قانون در خصوص بیشتر انواع سرخس صدق می نماید. بسیاری از انواع سرخس، بسیار راحت نگهداری می شوند و دردسر کمی دارند. بعضی از آن ها به قدری سازگار هستند که خیلی زود رشد می نمایند و حتی ممکن است رشد زیاد آن ها باعث دردسر هم بگردد و احتیاج به مراقبت داشته باشند.

این گیاه را باید از آسیب ناشی از حلزون ها در امان نگه دارید. رطوبت دوست بودن بعضی از انواع سرخس می تواند آن را مستعد بعضی مسائل گیاهان آپارتمانی مثلا انواع قارچ ها کند.

نور

بیشتر سرخس ها یک مکان سایه دار را ترجیح می دهند، اما در سایه خیلی زیاد خوب عمل نمی نمایند. سایه هایی که به وسیله شاخه های درختان ایجاد می گردد و نور از لابه لای آن می تابد برترین شرایط را برای رشد بیشتر گونه های سرخس فراهم می نماید. به نحوه رشد آن ها در جنگل فکر کنید و سعی کنید شرایط مشابهی را در حیاط یا باغ خود برای سرخس پیدا کنید.

سرخس ها می توانند مقداری نور مستقیم خورشید را تحمل نمایند؛ با این حال، هر چه بیشتر نور خورشید دریافت نمایند، به رطوبت بیشتری احتیاج خواهند داشت. فقط تعداد کمی از گونه های سرخس، مانند سرخس شترمرغی (Matteucia struthiopteris) مکان های خشک، گرم و آفتابی را تحمل می نمایند.

خاک

تقریبا تمام سرخس ها خاکی را ترجیح می دهند که مرطوب باشد و زهکشی خوبی داشته باشد. بیشتر سرخس ها در خاکی که کمی اسیدی تا خنثی باشد عملکرد خوبی دارند یعنی pH خاک باید بین 4 تا 7 باشد. بعضی از انواع سرخس ها مثلا Adiantum خاکی که کمی قلیلیی تر باشد ترجیح می دهند.

آب

سرخس را به طور منظم در دوره های بدون باران آبیاری کنید و اجازه ندهید خاک کاملاً خشک گردد. یک لایه مالچ به ضخامت 5 سانتی متر به خنک و مرطوب نگه داشتن ریشه ها یاری می نماید. هنگامی که در داخل خانه این گیاه را نگهداری می کنید، گیاه را هر روز کمی آبیاری کنید.

دمای هوا و رطوبت مورد احتیاج

بیشتر سرخس ها البته نه همه آنها، محیط مرطوب را دوست دارند اما تحمل آن ها در برابر بازه دمای هوا بسیار وسیع است. برای هر نوع اقلیمی تقریبا نوعی سرخس وجود دارد. برای تنظیم دمای محیط باید به نوع سرخسی که تهیه می کنید توجه کنید.

کود

با وجود اینکه ضروری نیست، می توانید از کودهای مخلوط که به آهستگی در خاک آزاد می شوند برای رشد بهتر گیاه بهره ببرید. این کار را باید در ابتدای فصل بهار انجام دهید. سرخس ها نسبت به کود حساس اند پس در استفاده از کود زیاده روی نکنید.

کاشت گیاه سرخس و تعویض گلدان

وقتی قصد دارید گیاه سرخس را به عنوان گیاه آپارتمانی نگه دارید، دنبال گونه هایی از سرخس بگردید که استوایی باشند. غیر از خاک های استاندارد مخصوص گلدان، این گیاه در خاک هایی که غنای بیشتری دارند عملکرد بهتری خواهند داشت. برای این منظور می توانید از خاک های ترکیبی که مخصوص سرخس ها فراوری می گردد بهره ببرید. کمپوست مخلوط با پیت ماس و شن هم برای کاشتن سرخس مناسب است.

تعویض گلدان گیاه سرخس زمانی لازم است که گیاه کاملا تمام فضای گلدان را گرفته باشد. این شرایط باعث می گردد که برگ های گیاه کوچک تر شوند. پس اگر احساس کردید که برگ های نو گیاه کوچک تر هستند، احتمالا یکی از دلایلش، بزرگ شدن بیش از حد گیاه نسبت به گلدان است.

تکثیر گیاه سرخس با استفاده از هاگ

برای جمع کردن هاگ از برگ های گیاه سرخس، صبر کنید تا زمانی که رنگ آن ها تیره گردد و آغاز به ریختن از برگ نمایند. این علامت نشان می دهد که کاملا رسیده هستند. یک راه ساده برای انجام این کار این است که وقتی هاگ ها آغاز به تیره تر شدن کردند، برگ را جدا کنید.

برگ را داخل یک کیسه پلاستیکی با در باز بگذارید یا روی یک کاغذ قرار دهید. این برگ را باید در فضای بسته نگه دارید تا وزش باد باعث پخش و پلا شدن هاگ ها نگردد. منتظر بمانید تا هاگ ها بریزند. باید مطمئن شوید که هاگ ها کاملا رسیده و بالغ هستند و خودشان می افتند. یعنی این کار را نباید به زور انجام دهید.

1. یک ظرف صاف یا هر نوع ظرف دیگری را با خاک مخلوط گلدانی استریل و مرطوب که برای سرخس طراحی شده است پر کنید. هاگ ها را مستقیماً روی مخلوط، از روی کاغذ یا کیسه تکان دهید و به آرامی فشار دهید تا هاگ ها به خوبی با خاک تماس پیدا نمایند.

2. سطح خاک مخلوط گلدان را غبارپاشی کنید تا هاگ ها مرطوب شوند و در جای خود باقی بمانند.

3. روی ظرف را با پلاستیک بپوشانید و آن را در سینی که 2 تا 5 سانتی متر آب دارد قرار دهید. سینی را باید در جای گرم و با نور غیر مستقیم خورشید قرار دهید.

4. به تعویض آب در سینی ادامه دهید تا زمانی که علائم رشد را مشاهده کنید. این فرایند می تواند 6 تا 12 هفته طول بکشد، بنابراین شکیبا باشید و اجازه ندهید خاک خشک گردد.

5. اولین چیزی که خواهید دید شاخه های کوچکی به شکل قلب به نام پروتالی است. آن ها را می توان به آرامی از ظرف خارج کرد و به گلدان های جداگانه پر از خاک مخلوط گلدان مخصوص سرخس که مرطوب و استریل باشد منتقل کرد. جوانه ها را بدون پوشش بگذارید؛ اما مرطوب نگه دارید.

6. هنگامی که پروتالی ها آغاز به رشد شاخه می نمایند، می توان آنها را به آرامی به فضای باز منتقل کرد.

تکثیر گیاه سرخس با دستک (Stolons)

در بعضی گیاهان مثل سرخس، دَستَک یا ساقه رونده، ساقه تغییر شکل یافته ای است که به صورت افقی، رو یا زیر زمین حرکت می نماید.

روش دومی که برای تکثیر سرخس وجود دارد، کاشت آن با استفاده از همین دستک ها است. برای تکثیر با این شیوه باید دستک ها را زیر خاک بخوابانید. شاید احتیاج باشد که از وسیله ای برای نگه داشتن دستک زیر خاک بهره ببرید. خاک را مرطوب نگه دارید و در عرض چند هفته این دستک ریشه خواهد داشت و گیاه نوی ایجاد می نماید. وقتی این رخ داد، دستک را از گیاه مادر ببرید. اکنون می توان این گیاه نو را در مکان دیگری کاشت.

تکثیر سرخس با تقسیم کردن

وقتی برگ های گیاه سرخس کم کم آغاز به کوچک تر شدن می نمایند، با اینکه احساس می کنید مرکز گیاه خیلی کم تراکم و خلوت شده، وقت تقسیم کردن آن رسیده است. سرخس ها شکل های مختلفی از ریشه و ساقه دارند ولی در مجموع می توانید با جدا کردن بخشی از ریشه و گیاه از گیاه اصلی، آن را در جای دیگر بکارید.

گیاهی که جدا می کنید باید در همان عمقی بکارید که گیاه اصلی قرار داشته است. بعد از تقسیم و جدا کردن گیاه و کاشتن آن در مکان نو، آن را حسابی آب بدهید.

کاشت سرخس در فضای داخلی خانه

سرخس از گیاهان آپارتمانی دوست داشتنی و زیبا است اما رطوبت خانه ها اغلب برای رشد بعضی سرخس ها بسیار کم است. این امر به ویژه در زمستان که وسایل گرمایشی روشن است صادق است. غبارپاشی گیاهان به بهبود سطح رطوبت یاری می نماید. بعلاوه می توانید گلدان آن ها را روی سینی پر از سنگریزه و آب بگذارید.

بعضی از سرخس ها که بهتر می توانند رطوبت کم خانه را تحمل نمایند عبارتند از:

• سرخس آشیانه پرنده (Asplenium)
• سرخس بوستون (Nephrolepis)
• سرخس دکمه ای (Pellaea)
• سرخس پای خرگوش (Davallia)
• سرخس مقدس (Cyrtomium)
• سرخس استاغورن (Platycerium)
• سرخس شمشیری (Polystichum munitum)

مسائل رایج گیاه سرخس

بیشتر سرخس ها مشکل جدی ندارند، به جز حلزون هایی که ممکن است از برگ ها تغذیه نمایند. با طعمه های مخصوص حلزون یا خاک های مخصوص که روی زمین اطراف گیاهان پخش می نمایند، می توانید با آن ها مبارزه کنید.

سرخس هایی که بیش از حد آفتاب می گیرند یا در خاک نامرغوب رشد می نمایند، ضعیف خواهند بود و خیلی خوب رشد نمی نمایند.

جمع بندی

گیاه سرخس یکی از گیاهان زیبایی است که می توانید در آپارتمان و باغچه نگهداری کنید. این گیاه به رطوبت احتیاج دارد و گیاه تقریبا کم دردسری است. تکثیر آن با خوابانیدن، با کاشت هاگ و با روش تقسیم کردن انجام می گردد. در مجموع گیاه راحتی برای نگهداری است و خیلی راحت می توانید آن را تکثیر کنید و به عزیزان خود هدیه کنید.

منبع: Thespruce

سوالات رایج در خصوص نگهداری از گیاه سرخس در خانه

آیا گیاه سرخس گیاه سختی برای نگهداری است؟

مراقبت های این گیاه به نوع آن بستگی دارد. ولی در مجموع سرخس گیاه سختی برای نگهداری نیست.

گیاه سرخس به نور زیاد احتیاج دارد؟

خیر. بیشتر انواع سرخس ها در محیط های کمی سایه دار بهتر رشد می نمایند.

آیا گیاه سرخس به رطوبت احتیاج دارد؟

بله. گیاه سرخس یک گیاه رطوبت دوست است و اگر آن را در خانه نگهداری می کنید خصوصا در زمستان که وسایل گرمایشی روشن است، حتما رطوبت مورد احتیاج آن را با غبارپاشی تامین کنید.