معرفی سی و سه پل؛ محبوبترین اثر تاریخی اصفهان - تور بالی اندونزی

خبرنگاران | سرویس گردشگری - اصفهان را می توان قلب گردشگری ایران نامید. با گذر از هر کوچه و خیابان این شهر تاریخی، یک اثر معماری جذاب را مشاهده خواهید کرد. از مساجد تاریخی گرفته تا خانه های قدیمی که همه جا دیده می شوند تا آثاری مانند سی و سه پل، نقشه جهان، منارجنبان و چهل ستون و ... . شما نمی توانید با یک سفر کوتاه از اصفهان لذت کافی ببرید. تعداد این آثار جذاب گردشگری زیاد است و باید حداقل یک هفته را به اقامت در این شهر زیبا اختصاص دهید.

از میانه شهر تاریخی اصفهان، رودخانه زاینده رود می گذرد. این رودخانه در گذشته بسیار پرآب بوده است. در گذشته، وجود چنین رودخانه ای در شهر و معماران برجسته ایرانی سبب شده تا برای برقراری ارتباط بین دو طرف رودخانه، پل هایی بسیار زیبا، جذاب و کاربردی ساخته گردد. امروزه این پل ها هرچند همچنان وظیفه عبور و مرور مردم به آن طرف شهر را بر عهده دارند، اما بیشتر از آن به یک اثر تاریخی تبدیل شده اند که تمامی گردشگران را به سمت خود می کشانند.

ویژگی های منحصر به فرد سی و سه پل

معروف ترین پل اصفهان سی و سه پل است. این پل بسیار زیبا و جذاب که بعد از حدود 400 سال همچنان زیبایی و استواری خود را حفظ کرده، آن قدر از نظر معماری جذاب و تماشایی است که هر بیننده ای ساعت ها به آن خیره می گردد و شکوه آن را بر روی زاینده رود تماشا می کند. این پل 295 متر طول و 14 متر عرض دارد. این پل دارای 33 دهانه است و تاریخ ساخت آن به دوران شاه عباس یکم صفوی برمی گردد که توسط سردار سرشناس الله وردی خان بنا شده است.

تغییرات سی و سه پل در طول تاریخ

جالب است بدانید که این پل تاریخی، در ابتدا چیزی حدود 360 متر طول داشته و دارای 40 دهانه بوده؛ به همین دلیل در کتاب های تاریخی دوران صفویه از این پل با نام چهل چشمه نام برده شده است. این پل مانند اغلب معماری های دیگر در طول تاریخ دستخوش تغییراتی شده است. به عنوان مثال با کشت درختان در کنار پل و تغییر جهت جریان آب زاینده رود چند دهانه از این پل تخریب شده است، تا جایی که در سال 1330، شهردار وقت به نام مصطفی خان مستوفی زمین های اطراف پل را آزاد کرد و دیواری سنگی را در سمت شمال پل ساخت که هنوز آثار آن قابل مشاهده است، بنابراین امروزه پل 40 دهانه دوران صفوی با سی و سه دهانه به پل سی وسه پل شهرت جهانی پیدا کرده است.

درباره اسم این پل متن های تاریخی دیگری وجود دارد، برای مثال در برخی از آن ها علت نام گذاری پل را به عدد سی و سه مربوط به نماد آناهیتا (الهه آب) می دانند. از طرف دیگر، گفته شده است به دلیل سی و سه حروف الفبای گرجی (الله وردی خان گرج بوده است)، نام پل را سی و سه پل نام گذاری کرده است که بیشتر این تعابیر کاملاً اشتباه است.

مطالب مرتبط: معرفی چشمه ناز اصفهان و راههای بازدید از آن

بررسی سی و سه پل بر اساس منابع مختلف

سی و سه پل از همان دوران گذشته به یکی از شاهکارهای معماری و معروف جهان تبدیل شده بود. برای اثبات این موضوع کافی است که نوشته برخی از نویسندگان معروف در دوره های مختلف را مرور کنیم. به عنوان مثال اسکندر بیک ترکمان، یکی از نویسندگان تاریخ عباسی در دوران صفوی، که از زمان پادشاهی شاه عباس تا زمان مرگ او را به تحریر درآورده است، از ساخت پلی با چهل چشمه با لحن خاصی صحبت می کند. او گفته است که هنگام طغیان آب، پل به شکل یک چشمه ای دیده می گردد. حاج میرزا حسن خان جابری انصاری، محقق و مورخ نویس اصفهانی نیز در کتاب خود می نویسد زمانی که شاه عباس، اصفهان را پایتخت خود واقع شده است به الله وردی خان دستور ساخت پلی بر روی رودخانه را داد.

برخی نویسندگان خارجی نیز درباره این پل زیبا صحبت کرده اند. پرسی سایکس (ژنرال انگلیسی)، از سی و سه پل به عنوان یکی از پل های درجه اول جهان نام برده است، یا دن گارسیا (سفیر پادشاه اسپانیا) این پل را از بهترین آثار و معماری ایرانی می داند، و می گوید برخلاف نظر دشمنان الله وردی خان که معتقد هستند این پل با پول ساخته شده است، هرگز نمی توان زیبایی آن را انکار کرد. همچنین شاردن (جهانگرد معروف فرانسوی) از آن به عنوان یکی از شگفت انگیزترین آثار معماری یاد می کند. اما شاید در این میان گفته لرد کرزن از همه جالب تر باشد که می گوید، انسان برای دیدن شکوه و زیبایی این پل چاره ای ندارد جز اینکه به ایران سفر کند. وصف زیبایی ها، ویژگی ها و شکوه پل سی وسه پل، همچنین نقاشی های رسم شده از آن را می توان در دیگر آثار نوشته شده توسط سیاحان، تاریخ نویسان و جهانگردان دیگری در سراسر جهان مشاهده کرد که این خود نشانه ای بر عظمت و شکوه این پل تاریخی اصفهان دارد.

معماری سی و سه پل

معماری شگفت انگیز این پل، چیزی است که سبب شده سی و سه پل پس از سالیان دراز بتواند در سر جای خود محکم و استوار ایستاده باشد و همچنان علاوه و بر استفاده کاربردی از آن، زیبایی خود را نیز حفظ کند. گفته می گردد معمار اصلی پل استاد حسین بنا بوده است. برای ساخت این پل از مصالحی، چون سنگ، آجر، گچ و ساروج استفاده شده است. برای مقاومت پایه ها در برابر جریان آب، از سنگ ها در قسمت زیرین پل استفاده شده است و در قسمت بلایی پل را با استفاده از آجر، گچ و ساروج پل را بنا کرده اند. ساروج یک ملات ساخت ایرانی در دوران کهن است که از ترکیب، خاک رس، خاکستر، آهک و الیافی با نام لوئی است.

معمولا وقتی قرار است پلی روی یک رودخانه احداث گردد، مهندسان کم عرض ترین بخش رودخانه را برای این کار انتخاب می کنند تا کار ساخت پل آسان گردد. اما جالب است بدانید برای ساخت سی و سه پل، معماران آن عریض ترین بخش زاینده رود را برای ساخت پل انتخاب کردند. البته دلیل آن ها این نبوده که می خواسته اند بزرگ ترین پل زاینده رود را بسازند، بلکه در این بخش به علت عرض زیاد، شدت جریان آب کاهش می یافته و همین سبب می شده که کار ساخت پل آسان تر گردد و در طول زمان آب جاری نتوانند آسیب فراوانی به پایه های پل وارد کند. هرچند که معماران چیره دست سی و سه پل، پایه ها و فونداسیون آن را به گونه ای طراحی کرده اند که در مقابل آب و رطوبت طولانی مدت مقاوم باشد.

طراحی اولیه سی و سه پل به گونه ای بوده است که 6 معبر در سه سطح مختلف برای عبور در آن وجود داشته است. در دو طرف این معبر اصلی می توان طاق نما های باریک و سرپوشیده ای را مشاهده کرد که از یک طرف به رودخانه مشرف است و از طرف دیگر به معبر اصلی پل راه دارد. این دو راستا، محل عبور افراد پیاده به شمار می آید. جالب است بدانید بر اساس نوشته پرسی سایکس، این پیاده رو شامل 99 طاقچه بوده که در گذشته در هر طاقچه آن عکسی قرار می گرفته است. دو راستا عبور دیگر پل سی وسه پل واقع در قسمت پشت بام پل قرار دارند، که در زمان های گذشته با بالا آمدن آب زاینده رود، تفرجگاه مردم شهر محسوب می شدند.

آخرین راستا عبور از سی و سه پل، در زیر پل قرار گرفته است. در زمان های که آب رودخانه پایین می رود می توان پله های منتهی به این راستا را مشاهده کرد و در زمان های کم آبی از این راستا نیز عبور کرد. با گذشت چیزی حدود 400 سال از ساخت این پل و با وجود جاذبه های طبیعی و تاریخی و فرهنگی بسیاری که در اصفهان وجود دارد، می توان گفت که سی و سه پل همچنان نماد اصفهان و محبوب ترین اثر تاریخی این شهر است. بنا بر یک نظر سنجی از مردم اصفهان، این پل زیبا به عنوان یکی از 3 اثر محبوب این شهر انتخاب شده است.

راستا رسیدن به پل

برای رفتن به سی و سه پل باید به شهر اصفهان سفر کنید، آدرس دقیق پل، میدان انقلاب و ابتدای خیابان چهار باغ عباسی است. خوشبختانه برای رسیدن به این مکان زیبا می توان از اتوبوس شهری راستا جمهوری، میدان انقلاب یا اتوبوس های مختلفی که از میدان انقلاب عبور می کنند استفاده کرد. اگر از مترو استفاده می کنید، دو ایستگاه سی و سه پل و انقلاب برای دسترسی به دو طرف این پل وجود دارند.