جاذبه گردشگری کلوت شهداد در کرمان - تور بالی اندونزی

جاذبه گردشگری کلوت شهداد

شهداد شهری پر از درختان خرما و باغ های مرکبات در 87 کیلومتری شمال شرق شهر کرمان است.شهداد یکی از شهرهای مهم باستانی می باشد که پیشینه آن به شش هزار سال پیش می رسد و نام قدیم آن خبیص بوده است. شهداد قدیمی ترین پرچم فلزی دنیا را در دل خود جای داده بود که پس از کشف، به درفش شهداد مشهور شد.

جاذبه های طبیعی و تاریخی این منطقه بسیارند از جمله جاذبه طبیعی و شگفت انگیزی که در در شمال شرقی این با شهر واقع شده است و لقب یکی از زیباترین جاذبه های طبیعی بکر ایران و حتی دنیا را از آن خود کرده است ، این جاذبه کَلوت شهداد نام دارد .

در نزدیکی شهداد، نبکا ها (گلدانهای کویری) وجود دارد که گاه طول آنها به 10 متر می رسد؛ در حالی که بلندترین نبکاهای صحراهای افریقا 3 متر طول دارند.

شهر افسانه ای کلوتها 11 هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و فاصله اش با شهداد تنها 40 کیلومتر است؛ و حدود 20 هزار سال قبل، با فرسایش آبی و بادی، به وجود آمده است. در کویر شهداد، 100 هکتار نمکزار به شکل جوشش تخم مرغی وجود دارد که در هیچ جای دنیا مشابه آن نیست. در محدوده ای 30 هزار کیلومتری، در دل لوت، هیچ حیاتی وجود ندارد. شاهد این ادعا جسد سالم گاوی است که در زمستان سال 1365 در کویر لوت تلف شده است. پس از گذشت 15 سال از آن زمان، جسد این گاو - در حالی که براثر نور شدید آفتاب خشک شده بود - بدون هیچ تغییری پیدا شد.

جاذبه های گردشگری - کرمان

این گرما و خشکی بینظیر می شد تا بهترین منبع درآمد برای بومیان منطقه باشد، اما اکنون جز آزار و اذیت هیچ چیزی برایشان ندارد. افزایش شدید دمای هوا در تیر ماه، در بخش محروم شهداد کرمان، شمار زیادی از خانواده های محروم این منطقه را وادار به کوچ کرده است. عوارض افزایش دما تأثیر نامطلوب خود را در بخش کشاورزی بر جای گذاشته است.

خبیص، یا نام قدیم شهداد، درحاشیه غربی و دامنه شرقی کوهستان سیرچ واقع شده است. این بخش در پای بلندترین کوههای این ناحیه، یعنی سیرچ و جفتان، قرار گرفته است و ارتفاع بلندترین قله آن به 3هزار و 990 متر می رسد.

قلل ارتفاعات این کوهستان تا اواخر اردیبهشت ماه پوشیده از برف است؛ از این رو، آبهای فراوانی به طرف دشت جریان دارد .

در حاشیه غربی دشت لوت، جز در منطقه بم، هیچ مکانی به این اندازه از آب دایمی برخوردار نیست. به نظر می رسد که از هزاران سال پیش، اطراف خبیص بزرگترین ناحیه برای تمرکز جمعیت بوده است.

شهداد در ارتفاع 430 متری از سطح دریا واقع شده است. از سمت شرق فاصله آن تا دشت لوت حدود 30 کیلومتر و مشرف به جلگه ای است به نام تکاب که بخش اصلی خبیص را تشکیل می دهد.

آب دایمی شهداد از رودخانه درختنگان تأمین می شود. این رودخانه از ارتفاعات هی نامان سرچشمه می گیرد و از راه دره درختنگان عبور می نماید؛ در مدخل تنگه چهار فرسخ، به طرف شمال منحرف می شود، سپس از طریق آبادی ابراهیم آباد به سوی لوت جریان می یابد. آب این رودخانه در زمستان فراوان و در تابستان کم می شود. در تنگه چهار فرسخ، شعبه ای از رودخانه درختنگان جدا شده و مستقیم رو به شرق، به طرف شهداد، جاری است.

شهداد کنونی به شکل مثلثی است که رأس آن به طرف دره کناران و قاعده آن به سمت شرق در حوزه تکاب قرار گرفته است و به کلوتهای موازی حاشیه لوت منتهی می شود. زمینهای شهداد تمام پوشیده از باغهای مرکبات و خرماست.

اکنون، تنها وجود آب است که مردم شهداد را به این منطقه پایبند کرده است.

کلوت چیست؟

کلوت نام عوارضی طبیعی و جغرافیایی در بیابان لوت ایران است که در اثر ساز و کار شگفت انگیز آب و باد و فرسایش زمین و حدود 20 هزار سال قبل با فرسایش آبی و بادی به وجود آمده است. کلوت ها پدیده ای منحصربه فرد و یکی از باشکوه ترین مناطق دیدنی و طبیعی دنیا به شمار می فرایند. این ابر شهر کلوخی دنیا، 80 کیلومتر عرض و 145 کیلومتر طول دارد. بیش از 11 هزار کیلومترمربع مساحتش است و در دل کویر لوت واقع شده است. کلوت ها آثاری بسیار شگفت هستند. واژه کلوت از دو بخش کل و لوت تشکیل شده است، کل به معنای شهر و آبادی بوده و لوت همان کویر لوت است.

در کویر شهداد، 100 هکتار نمک زار به شکل جوشش تخم مرغی وجود دارد که در هیچ جای دنیا مشابه آن نیست. در این شهر کسی زندگی نمی نماید و هر چه هست سراسر سکوت و آرامش است. با گذر از دل این شهر کلوخی به رغم زیبایی های بکر طبیعی، وحشتی زیبا را در نگاه و دل هر رهگذری به تصویر می کشد.

کلوت ها از شمال به جنوب حدود 145 کیلومتر طول و از غرب به شرق نزدیک به 70 کیلومتر عرض دارند و در موازات تل ماسه های بزرگ شرق کویر قرار گرفته اند، اما کلوت ها ناشناخته تر، خطرناک تر و افسانه ای تر از تل ماسه های شرقی لوت هستند.

در معماری زیبای کلوت ها عامل دیگری هم دست داشته است؛ رودی به نام شور، رودی که در اعماق خشک ترین مناطق ایران جاری است. البته احتمالا این رود شور نیست و به دلیل عبور از کویر شور می شود. همین رود است که بر مرطوب کردن دیواره کلوت ها اثر کافی گذاشته و فرسایش آنها را تسهیل کرده است.

رود شور، تنها رود دائمی است که در اعماق کویر لوت جریان دارد و در طول سال پر آب است. رود شور از کوه های شمال غرب بیرجند سرچشمه می گیرد. این رود که از شور ترین آب های دنیا است و بیشترین املاح معدنی را در خود نهفته دارد، پس از طی مسافت تقریبی 200 کیلومتر به سمت جنوب شرق، در نزدیکی شهداد و در منطقه ای به نام چاله معدن نمک، که محلی ها آن را گود نمک می نامند، آرام میٰ گیرد. شش ضلعی های نمکی ایجاد شده در اطراف دریاچه نمکی یکی دیگر از جاذبه های طبیعی کویر لوت است. وجود این رودخانه نقش مهمی در استحکام نسبی و پایداری کلوت ها دارد.

پوشش گیاهی کلوت ها

از کوه های سیرچ به سمت کلوت ها زندگی نباتی کاهش پیدا می نماید. در طول مسیل ها درختان گز به صورت پراکنده قابل مشاهده هستند. در حاشیه کلوت ها، بوته های گز روی گلندان های ماسه ای قرار گرفته اند که به آنها نبکا می گویند. این منطقه انتهای مرز نباتی است و در داخل مسیل هایی که وارد کلوت ها می شوند، بوته های پراکنده ای از استراگال قابل مشاهده است که با پیشروی به داخل کلوت محو می شوند. از کویر های پای کلوت به سمت شرق و در داخل چاله های کلوت و روی کلوت ها هیچ زندگی نباتی قابل مشاهده نیست. عدم وجود زندگی نباتی در کلوت را نمی توان به جنس خاک و املاح موجود در آن نسبت داد، چرا که جنس خاک کلوت ها از رس، ماسه و نمک است.

جنس خاک با آبادی ها و زمین های زراعتی حاشیه کلوت تفاوت فاحشی ندارد. البته شوری خاک در کلوت ها بیشتر است، ولی این شوری نمی تواند مانع رشد گیاهان هالوفیت شود. فقر آب نیز نمی تواند عامل نبود حیات نباتی در این منطقه باشد، چرا که در داخل کلوت ها جدای از بارندگی سالیانه سیلاب های کوه های اطراف جریان دارند. عدم وجود پوشش گیاهی در ناحیه ای به این وسعت تنها می تواند در اثر وجود بادهای سهمگین در این منطقه باشد که هر از گاهی وزیدن می گیرند. این بادها هر گونه ریشه گیاهی را از زمین جدا کرده و اجازه رشد را از گیاه سلب می کنند.

جهت دسترسی

105 کیلومتر حرکت از شهر کرمان در جهت شرق و سپس شمال شرق ما را به شهر تاریخی و دیدنی های اعجاب انگیز کویر شهداد می رساند. در جهت جاده کرمان به شهداد، تونل طولانی وجود دارد که ارتباط دو قسمت گرجهتی کرمان و ییلاقی سیرچ را برقرار می نماید. این تونل طولانی ترین تونل جاده ای در ایران است. آب و هوای دو سمت تونل بخصوص در فصل تابستان، کاملاً با هم متفاوت است.

کلوت شهداد

چگونگی شکل گیری کلوت ها

چند نظریه راجع به پیدایش کلوت ها وجود دارد. در تمامی این فرضیه ها، دو عامل باد و آب شور نقش اصلی را در به وجود آمدن کلوت ها ایفا می کنند.

کلوت ها را حاصل فرسایش مشترک آب و باد میداند که با ایجاد شیارهایی در رسوبات ریزدانه ای اواسط سنوزوئیک به وجود آمده اند. این پدیده ها در مرکز یا حوضه های انتهایی چاله های داخلی فلات ایران به وجود می آیند. بسیاری از حوضه های مذکور کولابها و یا دریاچه هایی را در پست ترین نقطه خود تشکیل داده اند. در مرکز این قسمت ها گِل نرم متراکم و فشرده ،که حاصل رسها و سیلتهای حمل شده توسط آب و باد در دوره خشکی اخیر هستند ،ته نشین شده است.

در این سطوح پوشش گیاهی بوته ای به صورت پراکنده می روید و در حدفاصل آنها زمین برهنه است.از این رو فرسایش کاوشی باد در قسمتهای فاقد گیاه ،به تدریج شیارهایی در امتداد جهت وزش باد ایجاد می نماید و محل بوته ها به صورت پشته های برجسته ای باقی می ماند که در ترکستان و در اصطلاح دنیای به آن یاردانگ و در ایران کلوتک می گویند. جهت این کلوته غالبا منطبق با جهت بادهای غالب منطقه است.

کمپ کویری شهداد

کمپ کویری شهداد از 36 سایبان مدور گنبدی شکل بسیار زیبا تشکیل شده است که در مرکز آنها یک سالن اجتماع بزرگ از برگ های درختان و نخل ساخته شده است.

کمپ به صورت شمالی، جنوبی ساخته شده و در بین چندین کلوت قرار گرفته تا از گزند باد و طوفان های شن در امان باشد. زیبایی کمپ در شب دوچندان است محوطه کمپ با چراغ هایی تزیین شده است که روشنایی این چراغ ها زیبایی خاصی به سایبان ها بخشیده است.

سایبان هایی دارای سطح سیمانی است و دیوار و سقف های چوبی دارد و به امکاناتی چون برق و سرویس بهداشتی مجهز است. این کمپ با 40 نفر ظرفیت در حاشیه غربی کویر لوت در موقعیت جغرافیایی 30.34شمالی و 57.51 شرقی واقع شده است. ستاره ها آن قدر نزدیکت شده اند که صدای نبض شان را می شونی. میان گویی شیشه ای از ستاره قرار گرفته اید.

گرم ترین نقطه زمین

می گویند گرم ترین نقطه زمین در کویر شهداد کرمان است؛ اما این نظر جایی ثبت نشده است. در حال حاضر گرم ترین نقطه ای که برروی زمین ثبت شده صحرای آریزونای آمریاست که دمایی برابر با 63درجه سانتیگراد دارد، این درحالی است که دمای کویر شهداد، عددی بالاتر از این را نشان می دهد.

لوازم مورد نیازبرای سفر به کلوت شهداد

کویر شب های سرد دارد و روزهای گرم و آتشین. تابش خورشید کویر تشنه ات خواهد کرد، صورتت را می سوزاند پس در این سفر حتما قمقمه آب، کلاه لبه دار، ضد آفتاب، دستمال گردن، عینک آفتابی و چادر مسافرتی و کیسه خواب و لباس گرم، بادگیر، چراغ قوه و دیگرلوازم شخصی به همراه داشته باشید.

و از همه مهمتر دوربین عکاسی.

جاذبه های کرمان - کلوت شهداد

بهترین فصل سفر به کلوت

اگر قصد سفر به کویر را دارید، بهتر است فصل پاییز را برای این برنامه انتخاب کنید. البته در ایام نوروز هم تورهای کلوت گردی برگزار می شود.