ترسناک ترین فیلم های ایرانی - تور بالی اندونزی

ژانر وحشت همواره یکی از ژانر های جذاب سینمایی بوده که مخاطبان خاص خود را داشته است. فیلم های ترسناک از همان سال های آغازین پیدایش سینما در قالب آثاری مانند نوسفراتو با سینما پیوند خوردند و امروزه می توان ژانر وحشت را یکی از انواع محبوب فیلم های جریان اصلی دانست.

در ایران، اما فیلم های ترسناک بسیار دیر ساخته شدند و در بیشتر مواقع نتوانستند آنچنان که در سینمای دنیا مرسوم بود تماشاگر را به سوی خود جلب کنند. نمونه های معدود فیلم های ترسناکی که در سینمای بعد از انقلاب ساخته شده اند، عموما کیفیت رضایت بخشی نداشتند و در مقایسه با فیلم های ترسناک آمریکایی، اصلا ترسناک نبودند.

در سال های اخیر، اما می بینیم که با به روز شدن امکانات تولید و ساخت، دست فیلمسازان برای ساختن فیلم هایی که احتیاج به تکنولوژی های روز دارند بازتر از هروقت دیگری است. پرداخت دوباره به ژانر وحشت و ساخت فیلم های ترسناک هم از جمله پیامد های به روز شدن امکانات تولید در ایران است و به نظر می رسد از این به بعد باید فیلم های ایرانی ترسناک بیشتر و وحشت زا تری را ببینیم.

ژانر وحشت چیست؟

خب اولین ویژگی هر اثری که عنوان ترسناک به آن اطلاق شود این است که تماشاگر را مضطرب و دل نگران کند و او را بترساند. فیلم های ترسناک معمولا ویژگی های مشترکی دارند که با دیدن پنج یا شش فیلم ترسناک می توانید به راحتی آن ها را برشمرید.

استفاده از جلوه های صوتی خاصی که ایجاد دلهره و ترس کند، نما هایی با حرکت های دوربین خاص، لوکیشن های رعب آور، نور های پرکنتراست و تاریکی های زیاد و فضای مرموز از جمله ویژگی های فرمی ژانر وحشت است.

ضمن اینکه فیلم های این ژانر عموما داستان هایی ماوراطبیعی و کابوس گونه دارند و درباره موجوداتی مانند جن و ارواح یا طلسم ها و کابوس ها هستند.

پس در اولین قدم درواقع فیلم ترسناک، ترس و دلهره اصلی خود را از داستان و مضمونش به عاریه می گیرد نه المان های فرمی تکرارشونده ای، چون صدای راه رفتن کسی در خانه یا نمایش ناگهانی تکان خوردن تعمدی یک شی به دست موجودی غیر قابل دیدن و نامرئی.

در این یادداشت بهترین و ترسناک ترین فیلم های سینمای ایران که در دسته بندی ژانر وحشت قرار می گیرند را مرور کرده ایم. از فیلمی قدیمی مانند طلسم تا آن شب.

طلسم

سال تولید: 1365

کارگردان: داریوش فرهنگ

بازیگران: جمشید مشایخی، سوسن تسلیمی، پرویز پورحسینی، آتیلا پسیانی

از جمله اولین تجربیات ایرانی در ژانر وحشت همین فیلم داریوش فرهنگ است. فیلمی که فضایی بی زمان و بی جغرافیا داشت. طلسم در زمان ساخت خود و در میان فیلم های بی بضاعت آن سال ها توانست پیروز عمل کند و تماشاگران زیادی را به خود جلب کزد.

البته مخاطب دهه شصت که البته فیلم های ترسناک آمریکایی زیاد ندیده بود، راحت تر از یک تماشاگر امروزی می ترسید و تحت تاثیر دلهره قرار می گرفت.

داستان فیلم درباره عروس جوان قسم رحمانی بود که بـه بهای خونی ریخته شده بـه عقد مردی جوان آتیلا پسیانی از خانواده مقتول درمی آید.

در راه بازگشت بـه خانه، عروس و شوهرش و خانواده داماد دچار توفان و حمله گرگ ها می شوند و دراین میان مرد و عروسش از دیگران جدا می شوند و جهتشان بـه قصری می افتد کـه اهالی آن جا را شوم می دانند. دراین خانه یک شازده بریده از دنیا بـه همراه پیشکارش زندگی میکند.

همسر شازده پنج سال پیش گم شده اسـت. سرانجام مشخص میشود کـه این گم شدن توطئه پیشکارش اسـت کـه در ایام جوانی پدر شازده وی را مقطوع النسل کرده اسـت و او نیز کـه پسر معمارباشی سازنده خانه اسـت، دست بـه تلافی زده و عروس شازده را در گوشه ای از این خانه پنهان کرده اسـت.

سوسن تسلیمی از جمله بازیگران فیلم، با گریمی سنگین و جالب در فیلم حضور داشت و یکی از اصلی ترین عوامل جذابیت طلسم بود. فیلم توانست نامزد دریافت 4 سیمرغ بلورین از جشنواره فجر همان سال بشود.

شب بیست و نهم

سال تولید: 1368

کارگردان: حمید رخشانی

بازیگران: حسین گیل، رضا رخشانی، رضا رویگری، ژیلا موسوی، مرجانه گلچین، حمیده خیرآبادی، منصور حیدری

محترم و اسماعیل مطابق یک سنت خانوادگی، از کودکی برای یکدیگر در نظر گرفته می شوند تا در جوانی با هم ازدواج کنند. والدین محترم هنگام به دنیا آمدن محترم و خاک کردن جفت او، با دیدن شبحی نگران آینده هستند. در تابستان 1342، شایعه ای راجع به زلزلهٔ تهران بر سرِ زبان ها می افتد.

شهر تخلیه می شود. محترم در راه بازگشت به خانه، میان خیال و واقعیت، شبحی را بر بام خانه شان می بیند و دقایقی بعد در چندمتری خود در آشپزخانه با شبح روبه رو می شود که با صدایی وحشتناک به سوی او می آید. آنچنان هراس وجودش را دربرمی گیرد که ابتدا یارای حرکت ندارد و بعد….

جالب است بدانید که بعضی از صحنه های فیلم سیاه و سفید هستند. تصویر شبح روی پشت بام از جمله تصاویری است که مدت ها بعد از اکران شب بیست و نهم در ذهن تماشاگران این فیلم باقی ماند.

هنوز هم بعد از این همه سال درباره این فیلم صحبت می شود و می توان ردش را در صحبت ها و مرور خاطرات سینمایی تماشاگرانی که همان زمان فیلم را دیدند، پی گرفت.

فیلم در زمان اکران خود و سال های بعدترش احتمالا بیشتر از هر فیلم ترسناک ایرانی دیگر دیده شد و مورد توجه تماشاگران قرار گرفت.

پارک وی

سال تولید: 1385

کارگردان: فریدون جیرانی

بازیگران: بیتا فرهی، محمدرضا شریفی نیا، رعنا آزادی ور، نیما شاهرخ شاهی

از معدود فیلم های اسلشری سینمای ایران. اسلشر به دسته ای از فیلم های ترسناک گفته می شود که در آن ها صحنه های آزاردهنده خون و خونریزی و کنده شدن اعضای بدن و... عامل وحشت زای اصلی هستند. حتی اگر بگوییم پارک وی تنها فیلم اسلشر سینمای ایران است، هم بیراه نگفته ایم.

البته جیرانی در همه فیلم های خود گوشه هایی از علاقه اش به ژانر وحشت و این گونه سینمایی را در معرض نمایش می گذارد. پارک وی را می توان فحش خورده ترین فیلم فریدون جیرانی دانست. فیلمی که بیش از هر فیلم دیگر او مورد استهزا و تمسخر قرار گرفته، اما در بررسی دوباره، اتفاقا می تواند جز فیلم های جالب و ویژه جیرانی دسته بندی شود که بسیار مهجور باقی مانده است.

دیدگاه انتقادی محدود سینمای ایران، دست و پا زدن همیشگی در ملودرام و درام های اجتماعی، عدم وجود سنت فیلم های هارور و اسلشر همگی دست در دست هم می دهند تا فیلمی مانند پارک وی اصلا جدی گرفته نشود.

داستان فیلم درباره دختر و پسری است که باهم آشنا می شوند و پسر بسیار عاشق پیشه به نظر می رسد، اما خیلی زود می فهمیم که یک بیمار روان پریش است. مشکل اصلی فیلم انتخاب رعنا آزادی ور و نیما شاهرخ شاهی است که هیچ کدام برای نقش هایشان مناسب نیستند.

ضمن اینکه همه عوامل فیلم مانند خود جیرانی به کاری که دارند می کنند و محصول خرق عادتی که دارند برای سینمای ایران می سازند اطمینان نداشتند. فیلم به این واسطه دچار دوگانگی بیان سینمایی است و وقت هایی که به سمت ملودرام شدن جهت می گیرد، ناگهان تبدیل به یک سوپر فاجعه می شود.

ولی فیلم در درآوردن صحنه های پر از احساس و خشونت و در بازسازی یک فاز اسلشر بسیار خوب عمل می کند و نفس گیر می شود. فیلمبرداری فرج حیدری فقید تکاندهنده است و می تواند عنوان بهترین فیلمبرداری در میان همه آثار جیرانی را از آن خود کند.

خوابگاه دختران

سال تولید: 1383

کارگردان: محمدحسین لطیفی

بازیگران: باران کوثری، مجید صالحی، صادق صفایی، نگار جواهریان، اسماعیل پوررضا

فیلمی محصول سال 1383 که بعد از مدت ها دوباره توجه تماشاگران سینمای ایران را به ژانر وحشت جلب کرد. فیلمی که نسخه قاچاقش همزمان با اکران روی پرده، به بازار آمد و خیلی ها فیلم را دیدند و صحبت های زیادی را در میان مردم باب کرد.

این فیلم داستان دو دوست را روایت می کند که در شهری نزدیک تهران برای دانشگاه قبول شده اند و بعد از نقل مکان به آنجا به دلیل آماده نشدن خوابگاه دانشگاه به اجبار اقدام به اجاره خانه ای که روبه روی آن خرابه ای وجود داشت می کنند، آن ها متوجه اتفاقات ناگوار در آنجا و گم شدن عروس ها در روز عروسیشان می شوند و …

چند صحنه فیلم واقعا شوکه کننده و ترسناک از آب درآمده. هرچند هنوز بین یک فیلم ترسناک خوب و ژانریک و فیلم ترسناکی ایرانی فاصله زیادی بود. الان اگر فیلم را ببینید بازی باران کوثری و نگار جواهریان بسیار جوان احتمالا توجهتان را جلب خواهد کرد.

فیلم تلاش می کند با طرح موضوعاتی مانند جن و جن زدگی و پررنگ کردن حضور آن ها در جای جای فیلم ترسناک تر از معمول ژانر وحشت ایرانی به نظر برسد.

پستچی سه بار در نمی زند

سال تولید: 1387

کارگردان: حسن فتحی

بازیگران: محمدرضا فروتن، باران کوثری، رویا تیموریان، امیر جعفری، لیلا زارع، علی نصیریان، پانته آ. بهرام

پستچی سه بار در نمی زند هم از جمله فیلم هایی بود که تماشاگر انتظار نداشت این شکلی باشد و درنتیجه مواجهه با آن برایش غافلگیرکننده می نمود. فیلمی که سه زمان مختلف تاریخی را در سه ظبقه یک ساختمان وحشت انگیز قدیمی روایت می کند و هر طبقه زمانی، داستان خودش را دارد. از جمله نکات جالب توجه فیلم جنس دیالوگ نویسی حسن فتحی خصوصا در دوران پهلوی و قاجار است.

قصه از یک گروگانگیری آغاز می شود. محمدرضا فروتن کارگر یک کارخانه است و دختر صاحب کارخانه را گروگان می گیرد تا با او تسویه حساب کند. از جایی که معلوم نیست کجاست صدای ترسناک خنده یک بچه می آید؛ تابلو های روی دیوار خانه جا به جا می شوند و صدا های عجیب و غریب ادامه پیدا می کند.

در 2 طبقه دیگر ساختمان آدم هایی از زمان گذشته زندگی می کنند که با باران کوثری و محمدرضا فروتن درگیر می شوند و در نهایت به توطئه ها و قتل هایی دلخراش در دوران قاجار می رسد.

زیر سایه

سال تولید: 2015

کارگردان: بابک انوری

بازیگران: نرگس رشیدی، آوین منشادی

زیر سایه فیلم یک کارگردان ایرانی است که در سینمای انگلستان ساخته شده. اما از آنجایی که زبان فیلم فارسی و ملیت فیلمساز هم ایرانی است می توان آن را در این لیست قرار داد. اما زیر سایه ربطی به مناسبات سینمای ایران ندارد و کیفیت ساخت اش در همان حد و اندازه های سینمای اروپاست.

به هر حال فیلم با امکانات استودیویی اروپایی ساخته شده و شاید مقایسه اش با فیلم های ترسناک قبلی چندان ثمربخش نباشد. فیلم با ترکیب عناصر وحشت زا با تاریخ و سیاست به ترکیب جالب و متفاوتی در ژانر وحشت دست می یابد.

زیر سایه روایتی از سال های جنگ ایران و عراق و موشک باران تهران است. بمبی به خانه یک مادر و پسر می خورد و انگار موجود شومی را از دل دیوار های کهنه آن خانه به درون زندگی این مادر و پسر دعوت می کند.

این اثر از فیلم های قابل توجه جشنواره سینمایی ساندنس بود که در بخش جنبی میدنایت به نمایش درآمد و توسط شبکه نت فلیکس خریداری شد. این فیلم از مارس 2016، درسینما های آمریکا به نمایش گذاشته شد.

فیلم فارسی زبان زیر سایه محصول مشترک قطر، اردن و بریتانیا است و به عنوان کننده بریتانیا در فیلم های غیرانگیسی زبان هشتاد و نهمین دوره جایزه اسکار شرکت کرد، اما میان نامزد های نهایی قرار نگرفت.

این فیلم همین طور برنده جایزه بفتای بهترین فیلم اول یک نویسنده، کارگردان یا تهیه کننده بریتانیایی در هفتادمین دوره جوایز بفتا شده است.

آن شب

سال تولید: 1397

کارگردان: کوروش آهاری

بازیگران: شهاب حسینی، نیوشا جعفریان، امیرعلی حسینی

آن شب اولین فیلم کوروش آهاری، محصول مشترک سینمای ایران و آمریکاست. یک فیلم ترسناک که کمپانی فیلمسازی تازه تاسیس شهاب حسینی آن را تولید کرده است. همین که یک فیلمساز جوان و تازه کار تصمیم می گیرد یک فیلم ترسناک برای سینمای ایران بسازد، اقدامی شجاعانه محسوب می شود.

فیلم از همان آغاز آغاز به نشانه گذاری می کند. رابطه شکراب زن و شوهر، یک نقطه ضعف در اختیار فیلمساز قرار می دهد تا داستانش را روی آن سوار کند و اتفاق شوم با روی دادنش در جهت برگشت به خانه، فیلم را وارد یک چرخه هولناک می کند.

آن شب هم از اصول ژانریک مشخص استفاده می کند: عاملی ماورایی و فرازمینی، ضعف قهرمان، افکت های صوتی انبوه و هراس انگیز، یک مورد پنهانی، یک عمل شوم و گناه آلود که تقاص دارد، نورپردازی بیانگرانه و پرکنتراست و…

همچنین فیلم پا را فراتر می گذارد تا به یک ساحت روانکاوانه هم برسد که البته در این مورد خام دستانه عمل می کند. خب نباید از یک فیلم بیش از پتانسیلش انتظار داشت و باید فیلم اولی بودن آهاری را هم در نظر گرفت.

همین که به چیزی فراتر فکر می کند و به عنوان یک فیلمساز آنقدر جاه طلب است که فراتر ببیند و خلق کند، خودش خبر خوبی برای سینمای ایران است که نسل جدیدش همه معتاد فیلم های اجتماعی، طبقه متوسط/ گداگرافی و سندروم فرهادی شده اند.

منبع: سلام سینما